Ίδε ο Άνθρωπος

Ομιλία του Διδασκάλου που έγινε στις 16 Μαρτίου (κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο) 1914 στη Σόφια.

"Εξήλθε λοιπόν ο Ιησούς έξω, φορών τον ακάνθινον στέφανον και το πορφυρούν ιμάτιον και λέει προς αυτούς ο Πιλάτος Ίδε ο άνθρωπος." Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο: 19,5.

Στη Βουλγαρική γλώσσα η λέξη "Τsovek ή tsoveki", άνθρωπος ή ανθρώπινο ον, ορίζει το ον που ζει έναν ολόκληρο αιώνα. Όμως, στην αρχική γλώσσα στην οποία προφέρθηκαν αυτές οι λέξεις "Ιδε ο Άνθρωπος", ο άνθρωπος έχει μια έννοια εντελώς διαφορετική και σημαίνει Ιησούς, ο Άνθρωπος που έρχεται επί της Γης, ο Αδελφός των Πασχόντων. Τι θα έπρεπε να υπονοήσουμε εδώ; Όταν εμφανιζόμαστε στον κόσμο, θα μπορούσε να λεχθεί για μάς: Είναι ένας Άνθρωπος; Για να τιμηθούμε με αυτό το όνομα, θα έπρεπε να έχουμε εντός μας τέσσερις ιδιότητες: Να είμαστε πλούσιοι, να είμαστε δυνατοί, να έχουμε γνώσεις και να έχουμε αρετές. Και θα μου πείτε: Γιατί, όμως, ο πλούτος; Ο πλούτος είναι το έδαφος, είναι οι συνθήκες μέσα στις οποίες μπορεί να εξελιχθεί ο άνθρωπος. Είναι η βάση όπου αναπτύσσεται η Δύναμη. Τούτη εδώ μας φέρνει την θερμότητα και το φως που δρουν για την αύξηση, για την ανάπτυξη. Ως προς τις γνώσεις, είναι η μέθοδος που μας κάνει να κατανοήσουμε και να ρυθμίσουμε την ζωή μας. Και η αρετή είναι το τέλος το οποίο πρέπει να ποθούμε και προς το οποίο πρέπει να προχωράμε. Σπείρατε έναν σπόρο σιταριού για να σας κάνει να δείτε το τι θα έπρεπε να κάνετε. Θα πείτε: "Πώς;" - Ποτίστε τον και οι ακτίνες του ήλιου θα σας κάνουν να δείτε τι ποθεί και πού προχωρά ο σπόρος του σίτου: Η φορά είναι μια μόνον: Προς τον Ήλιο, την πηγή της Ζωής.

Κι εμείς, σαν σπόρος σιταριού, πρέπει να ανυψωθούμε και να ποθούμε τον Θεό. Μπορεί, όμως, να θέσει κανείς το ερώτημα: Όταν πάψει να φυτρώνει ο σπόρος, έχει φτάσει στον Ήλιο; Ενώ εγώ, θέλω να βρω τον Θεό." Δεν σου χρειάζεται διόλου να ξέρεις πού είναι ο Θεός, δεν οφείλεις ει μη μόνον να τον ποθείς. Ο σπόρος κατάλαβε καλά το τι είναι ο Ήλιος και απεδέχθη σαφώς αυτό που επιθυμεί. Ο ίδιος νόμος ισχύει και για μας επίσης, και πρέπει να προσπαθούμε να έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα. Πρέπει να σπαρθούμε. Η ζωή μας θα έχει οπωσδήποτε δυσκολίες που συνθέτουν αυτές τις μικρές παγίδες που είναι, όντως, απαραίτητες, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του σπόρου του σιταριού. Μια κάποια πίεση είναι απαραίτητη προκειμένου ν' αρχίσει η διεργασία της αναπτύξεως, της Γνώσεως. Κι όταν θα 'χουμε δέσει, σαν τους καρπούς, τότε θα έχει έρθει ήδη η Αρετή. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να σπαρθούμε, θα πρέπει να μας βάλουν για λίγο μέσα στη γη, θα πρέπει να υπάρξει και λίγη πίεση. Έπειτα θα πρέπει να μεγαλώσουμε και ν' ανυψωθούμε προς τα άνω και ν' αποκτήσουμε γνώση. Και αυτή η Γνώση, αφού φτάσει σ' ένα κάποιο επίπεδο, θα πρέπει αμέσως να μεταμορφωθεί σε σπόρο σιταριού. Μονάχα μετά από αυτό το γεγονός το Αφεντικό ή ο Κύριος θα δώσει εντολή να θεριστεί το σιτάρι, και αυτός είναι που θα διαχωρίσει κάθε τι που είναι χρήσιμο από κάθε τι που δεν είναι χρήσιμο, την Ήρα από το Σιτάρι. Ερχόμαστε στον κόσμο: Τούτο σημαίνει ότι φυτρώνουμε μεγαλώνουμε, εξελισσόμαστε, πεθαίνουμε και μας θάβουν: Αυτό είναι το ποδοπάτημα, το αλώνισμα. Κι ο Θεός θα πάρει απ' το αλώνι ό,τι του είναι χρήσιμο. Είναι αυτό που ισοδυναμεί με το ανώγι ή με την αποθήκη - βάζουμε στην αποθήκη τον σανό και τους σπόρους στο ανώγι.

Μόλις σας διάβασα το 19 κεφάλαιο του κατά Ιωάννη ευαγγελίου για να μπορέσετε να δείτε τα τέσσερα πράγματα που έφερε ο Ιησούς Χριστός επί του σταυρού - είναι τα τέσσερα πράγματα που πρέπει να μάθουμε. Αν θέσουμε την Αρετή στο επίπεδο του κεφαλιού που δεν είναι καρφωμένο, τη Γνώση στα αριστερά, τη Δύναμη στα δεξιά, και τον πλούτο στο κάτω μέρος των ποδιών, θα έχουμε, συνεπώς, τον εσταυρωμένο άνθρωπο. Δηλαδή, ευθύς μόλις θα έχουμε σταθεροποιήσει τον πλούτο, έπειτα δε την δύναμη και την γνώση, οι χυμοί τους θα ανέβουν ως το κεφάλι, την Αρετή. Όταν ο Θεός θέλει να κάνει τον άνθρωπο να γίνει καλός, τον καρφώνει στον σταυρό - καρφώνει τα πλούτη του, τη δύναμη του και τις γνώσεις του. Και τι σημαίνει, λοιπόν, καρφώνω; - Τον βάζει στο χρηματοκιβώτιο έτσι ώστε κανείς να μην τον πάρει για να τον διαθέσει, γιατί πρόκειται να τον χρησιμοποιήσει ο Θεός. Λέει: "Όταν εργάζομαι, θα είσαι ήσυχος." Και, δεδομένου ότι ο άνθρωπος δεν θέλει να παραμένει ήσυχος, ο Θεός λέει: "Καρφώστε τον για να είμαι ήσυχος. Για να εργασθώ εκεί...." Κι όταν μας καρφώνουν σ' εκείνον τον σταυρό, δεν πρέπει να κλαίμε, γιατί τότε ο Θεός είναι που εργάζεται για μας. Δυστυχής είναι αυτός που δεν είναι καρφωμένος επί του σταυρού. Όποιος θέλει να ασχοληθεί μαζί του ο Θεός, πρέπει να περάσει απ' αυτήν την διαδικασία εξελίξεως.

Σας μιλάω με αλληγορίες. Πριν από αυτή την διεργασία, πρέπει πάση θυσία να υπάρχει η Πίστη - μια πίστη ακλόνητη στο Θείο Σχέδιο που λαμβάνει υπ' όψη της όλα τα όντα που δημιούργησε ο Θεός. Πρέπει να μην αμφιβάλλουμε εν Θεώ, γιατί αυτός είναι τέλειος και παντοδύναμος. Ο Ιησούς λέει κάπου: "Ό,τι είναι αδύνατον για τον άνθρωπο, είναι δυνατόν για τον Θεό." Οι Θείες ατραποί είναι άγνωστες και απρόσιτες. Δεν πρέπει να υποθέτουμε ότι αυτές οι ατραποί μπορούν να διαστρεβλωθούν ή να κοπούν - αυτό είναι αδύνατον. Και απ' τη στιγμή που προσκαλούμαστε ή δεσμευόμαστε εντός της Θείας Ατραπού, οφείλουμε να έχουμε την φυσική πίστη των παιδιών. Και θα πρέπει να αποφεύγουμε τα σφάλματα εκείνα που γίνονται από το πρόσωπο του ακόλουθου διηγήματος.

Στην Αγγλία, ένας διάσημος ζωγράφος ποθούσε να φτιάξει έναν πίνακα που θα ήταν η εικόνα της απόλυτης ένδειας. Μέρες και μήνες έκανε τον γύρο του Λονδίνου για να βρει κάποιον που να ταίριαζε στην ιδέα του. Είδε τελικά ένα παιδί μέσα στα κουρέλια, πόνεσε η καρδιά του και είπε: "Αυτό είναι, επιτέλους, το πρόσωπο που θα με βοηθήσει να φτιάξω τον πίνακα!" και πλησίασε αυτό το παιδί, του έδωσε την κάρτα του και του είπε: "Έλα σε τέσσερις μέρες στο σπίτι μου, θέλω να σου μιλήσω για κάτι." Κι αυτό το παιδί, βλέποντας μπροστά του έναν τόσο καλοντυμένο άνθρωπο, σκέφτηκε: "Πώς να πάω έτσι, με τα ρούχα μου κατακουρελιασμένα;" και πήγε στους φίλους του για να ντυθεί καλύτερα, έτσι ώστε να παρουσιαστεί μπροστά στον άγνωστο όπως παρουσιάζονται στον βασιλιά. Βρήκε ρούχα, τα φόρεσε, και πήγε να δει τον ζωγράφο.

- Ποιος είσαι; ρώτησε ο ζωγράφος.

- Είμαι αυτός που προσκαλέσατε.

- Φύγε! Αν ήθελα να καλέσω κάποιον ντυμένο σαν κι εσένα, υπάρχουν χιλιάδες τέτοιοι. Ήθελα να σε δω έτσι όπως ήσουν όταν σε συνάντησα.

Κι εμείς επίσης, όταν ο Ουρανός μας καλεί να εργασθούμε, θέλουμε να ντυθούμε. Όμως η Δύναμη δεν έγκειται στα ενδύματα μας, ούτε στα καπέλα μας, στα γάντια μας ή τα παπούτσια μας, ούτε στα κολάρα, τις γραβάτες ή τα ρολόγια. Όλα αυτά δεν είναι καθόλου σημαντικά. Η Δύναμη έγκειται στην νοημοσύνη μας, στην καρδιά μας, στις ευγενείς παρορμήσεις μας και στους πόθους να κάνουμε το καλό. Ευθύς μόλις θα έχουμε αυτά τα πράγματα, όλα τα υπόλοιπα θα έρθουν από μόνα τους και μάλιστα στην σωστή στιγμή. Όμως, θα 'πρεπε να πάρουμε τα ρούχα μας όταν θα φύγουμε προς τον Ουρανό; Ο Θεός, όταν μας καλεί στον Ουρανό, μας αφαιρεί όλα τα ενδύματα μας. Δεν θέλει τα άχρηστα κουρέλια μας και λέει: "Φέρτε τον μου έτσι όπως είναι." Όταν κάποιος πεθάνει, όλοι του γυρνάνε την πλάτη, ακόμα δε κι αυτοί που τον είχαν αγαπήσει, λένε: "Πάρτε τον όσο γίνεται πιο γρήγορα!" Πού είναι, άρα, η αγάπη τους; Όμως ο Θεός δεν του γυρνά την πλάτη και λέει: "Φέρτε τον μου. Τον χρειάζομαι έτσι όπως είναι." Κι έπειτα, όταν μας βάλουν μέσα στον τάφο και μας αφήσουν μόνους, τι κάνει ο Θεός; - Αρχίζει να συνομιλεί μαζί μας, δεν συμβαίνει διόλου αυτό που φαντάζονται μερικοί, δηλαδή ότι, επιτέλους, οι νεκροί απελευθερώνονται. Μας ρωτάει: "Κατάλαβες, λοιπόν, τη Ζωή, κατάλαβες το νόημα της Ζωής που σου είχα δώσει;" Κατ' αυτήν την συνομιλία, ο Θεός φτιάχνει τον μεγάλο του πίνακα. Τότε αρχίζει η άλλη διεργασία: Οι άνθρωποι, αφού μας οδηγήσουν στην τελευταία μας κατοικία, αρχίζουν να κλαίνε και ν' απαριθμούν όλες τις καλές μας ιδιότητες - βλέπουν τον Θείο πίνακα που παρουσιάζεται σ' αυτές τις ιδιότητες.

Πρέπει να υποστούμε τα βάσανα που μας συμβαίνουν, και να αντλήσουμε απ' αυτά ένα μάθημα. Με τα βάσανα του πάνω στη γη, ο Ιησούς ήθελε να μας δώσει το παράδειγμα για το ότι πρέπει και εμείς να υποστούμε αυτή την Θεία διεργασία. Σε κάποιο σημείο λέει: "Κι εγώ, δεν έχω την δύναμη να ζητήσω από τον Πατέρα μου να στείλει χίλιους αγγέλους για να με σώσει; Όμως, αν δεν ολοκληρώσω αυτό το οποίο ήρθα να κάνω εδώ, πώς θα ανυψωθούν οι άνθρωποι;" Κι αυτός μόνος ήθελε να ανυψωθεί. Εσείς είστε πάνω στη Γη- κάποια μέρα θα συμβούν επίσης και σε σας οι θύελλες, τα εμπόδια, κι ίσως η ίδια μοίρα. Όμως, απ' τη στιγμή που θα 'ρθει αυτή η ώρα, δεν θα πρέπει να την θεωρήσετε καθόλου ως συμφορά, γιατί εκεί όπου δεν υπάρχουν βάσανα, δεν υπάρχει πλουτισμός, εκεί όπου δεν υπάρχουν βάσανα, δεν υπάρχουν χαρές- εκεί όπου υπάρχει ο θάνατος υπάρχει επίσης και η ανάσταση. Κι όποιος δεν θέλει να συμμετάσχει στα βάσανα της ανθρωπότητας, δεν θα κερδίσει τίποτε. Τι είναι, όμως, τα βάσανα; Μια συνέπεια των σφαλμάτων που έγιναν κάποτε λόγω της απειρίας μας. Συνεπώς, αυτά εδώ τα λάθη είναι που θα διορθωθούν κατά την διεργασία των βασάνων. Αυτή η εργασία είναι μια μέθοδος προσαρμογής για να φτάσουμε στις ανώτερες ανοδικές δονήσεις που μας αναμένουν εντός του Ουρανού. Πρέπει να υποφέρουμε εκατό θλίψεις για να μπορέσουμε να αντέξουμε μια Θεία χαρά. Τότε, λοιπόν, θα εκτιμήσουμε όπως πρέπει αυτή την χαρά, θα την κρατήσουμε εντός μας. Και γι' αυτόν τον λόγο ο Θεός αρχίζει με τα βάσανα, για να μας σκληρύνει (ακριβώς όπως ο σιδηρουργός σκληραίνει τον σίδηρο προκειμένου να τον κάνει καλό δια της εργασίας του) έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντέξουμε την χαρά που θα έρθει αργότερα.

Ο Θεός έχει ανάγκη από τον καθένα μας, μάλιστα δε τον έχει πολύ ανάγκη. Μπορεί για τον κόσμο να μην είστε τίποτε, να είστε απλά ένα μηδενικό, αλλά, για τον Θεό, είστε κάποιο σημαντικό Ένα. Μονάχα ο Θεός, που σας έκανε να έρθετε επί της Γης, είναι αυτός που εκτιμάει τα βάσανα σας, και, κατά συνέπεια, δεν πρέπει ν' ανησυχείτε για το τι θα σκεφθεί ο κόσμος για σας. Αυτός που σας απέστειλε, σας σκέπτεται και σας εκτιμά. Για σας, σημασία έχει να έχετε την επιδοκιμασία του Θεού. Εάν ο Κύριος είναι μαζί σας θα είστε ωραίοι, και στον κόσμο αρέσει ό,τι είναι ωραίο- εάν είναι μαζί σας, θα είστε πλούσιοι, δυνατοί και καλοί, και η καλοσύνη γίνεται πάντοτε σεβαστή.

Τώρα, θα σας μιλήσω για τον Θεό, όχι σαν κάποιο Ον (όπως λένε οι φιλόσοφοι) αφηρημένο, διασκορπισμένο μέσα στο χώρο που δεν ξέρει κανείς πού είναι, αλλά γι' αυτόν τον Κύριο που σας κηρύττω, που μας σκέπτεται, που παρατηρεί τις πράξεις μας, που μας εκπαιδεύει, μας τιμωρεί, μας ντύνει, μας γδύνει, που μας κάνει να γεννηθούμε και να πεθάνουμε. Τι σημαίνει πεθαίνω; - Ο Κύριος κάνει μια παρέμβαση και βλέπει ότι θα χάσετε πολλά, συντομεύει την διεργασία της ζωής σας: "Για να μην δημιουργήσει περισσότερα χρέη, ας αφαιρεθεί το κεφάλαιο του, το οποίο του είχα δώσει, οι καιροί δεν είναι κατάλληλοι αυτή την στιγμή, άστε τον για κάποια άλλη στιγμή, φέρτε τον σε μένα." Και, κατά την διάρκεια αυτής της διεργασίας, υποθέτουμε ότι ο κόσμος μας ξέχασε. Αν, όμως, όντως μας ξέχασε ο κόσμος, ο Θεός μας σκέπτεται. Κι ο κόσμος πρέπει πάση θυσία να μας ξεχάσει. Μια κοπέλα δεν θα μπορέσει ποτέ να παντρευτεί αν αγαπάει όλα τα αγόρια- πρέπει να διαλέξει ένα μόνο και να πει: "Αυτός είναι ο κόσμος μου." Συνεπώς, τούτο αληθεύει επίσης και μέσα στη Ζωή. Πρέπει να έχετε έναν μονάχα Κύριο. Υπάρχουν πολλοί θεοί στον κόσμο που θα 'θελαν να σας περισυλλέξουν, αλλά θα πρέπει να βρείτε τον θεό σας με τον οποίο μπορείτε να ζήσετε, να εξελιχθείτε και να εμπλουτιστείτε.

Η Αγία Γραφή λέει: "Ο Θεός δεν είναι αποκλειστικά στον Ουρανό- κατοικεί μέσα στις καρδιές των ταπεινών." Η πρώτη ποιότητα, άρα, που πρέπει να αποκτήσετε για να μπορέσει να έρθει να ζήσει εντός σας, είναι η ταπεινότητα. Όμως αυτή η ταπεινότητα δεν μοιάζει με την ταπεινότητα μιας αμνάδας: Όταν κάποιος σας χτυπάει ή σας σπάει το πόδι, δεν αρκεί να πείτε απλά: "Δεν μπορώ να κάνω τίποτε!" Δεν είναι ταπεινότητα όταν σας παίρνει κανείς όλα τα πλούτη να πείτε: "Γίναμε ταπεινοί." Ταπεινότητα σημαίνει, όταν έχετε όλα τα πλούτη, την Δύναμη, τις Γνώσεις, την Καλωσύνη, να το συνειδητοποιείτε και να λέτε: "Κύριε, εσύ διαθέτεις όλα όσα έχω." Ενώ, τώρα, ο καθένας κάνει το εξής: Όλοι προσκυνούν το Ευαγγέλιο και προσπαθούν συνεχώς να διορθώσουν τον κόσμο, αλλά απ' τη στιγμή που ο Θεός αγγίζει τα ξεχειλισμένα πορτοφόλια τους, αρχίζουν να φωνάζουν: "Όχι, εδώ δεν πρέπει ν' αγγίξεις τίποτε! Τα μισά, ναι, μπορούμε να τα δώσουμε, αλλά όχι όλα, όχι." Όταν πρόκειται για την Δύναμη, λένε: "Δεν μπορείς να διαθέσεις όλη μου την δύναμη." Ενώ, όταν είμαστε σε δύσκολη κατάσταση, του ζητάμε και τον παρακαλούμε να μας βοηθήσει και να διευθετήσει τα πάντα. Αυτός ο τρόπος ανθρώπινης κατανοήσεως επικρατεί σε όλες τις φιλοσοφίες επί χιλιάδες χρόνια. Και οι συμφορές μας μας συμβαίνουν ακριβώς γι' αυτό.

Ενώ ο Ιησούς, με τη ζωή του, θέλει να μας κάνει να δούμε την Ατραπό. Πάμπολλοι χριστιανοί πιστεύουν πως, με το να γίνουν χριστιανοί, πρέπει να εγκαταλείψουν τον κόσμο. Μπορείτε να απαρνηθείτε τα σπίτια σας, τα πλούτη σας, τη γυναίκα σας και τα παιδιά σας, κι ωστόσο να τα σκέπτεστε συνεχώς. Μπορείτε να πάτε σ' ένα απομονωμένο μοναστήρι και να σκέπτεστε πάντοτε: "Τι να κάνει η γυναίκα μου, τα παιδιά μου, το σπίτι μου;" Και τούτο σημαίνει πως δεν τα απαρνηθήκατε, πως δεν είστε ελεύθεροι. Απαρνιέμαι τα πράγματα δεν σημαίνει, άρα, πως τα λησμονώ, σημαίνει πως αφήνω τους ανθρώπους ελεύθερους: "Αφήνω την γυναίκα να κάνει ό,τι θέλει, αφήνω τον γιο να ζήσει όπως θέλει. Απαρνιέμαι τον κόσμο σημαίνει εγκαταλείπω τον κόσμο και όχι τον εμποδίζω• τον αφήνω να ακολουθήσει τον δικό του δρόμο. Μπορεί κανείς να σταματήσει το ρεύμα του ποταμού; Μπορούμε να τον αφήσουμε να ακολουθήσει τον δρόμο του. Μπορούμε να κάνουμε μονάχα ένα πράγμα - να τον χρησιμοποιήσουμε. Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν μπορούμε να σταματήσουμε και την Ζωή, αλλά μπορούμε αποκλειστικά να χρησιμοποιήσουμε τα πράγματα. Και ο Ιησούς μας λέει σαφώς και θετικά: "Εάν με αγαπάτε." Και πρέπει να τον αγαπάμε. Δεν λέει: "Συμφορά σε σας, αν δεν με αγαπάτε!" Όχι! Ο Κύριος δεν ζητά ποτέ θυσίες από μας.

Λέγεται: "Γιατί ο Κύριος, έτσι παντοδύναμος που είναι, δεν βάζει τάξη στον κόσμο;" Πώς να θεσπίσει την τάξη; - "Όποιος λέει ψέματα, να ξεραίνεται η γλώσσα του, όποιος κλέβει, να κοκαλώνει το χέρι του." Τότε, όμως, θα είχαμε έναν κόσμο που θα απαρτιζόταν αποκλειστικά από μουγκούς κι ανάπηρους. Τι νομίζετε, ένας τέτοιος κόσμος θα σας άρεσε, ένας κόσμος απαρτιζόμενος αποκλειστικά από ανάπηρους; Ο Κύριος, αντίθετα, διασφαλίζει μια διαμετρικά αντίθετη κίνηση, κάνει την αντίστροφη διεργασία και λέει ότι όποιος θέλει να γίνει αφεντικό, πρέπει να είναι υπηρέτης. Αυτή η διεργασία συνίσταται στο εξής: Οι ισχυροί άνθρωποι απαιτούν συνήθως όλα τα ποτάμια να εκβάλλουν στο δικό τους ποτάμι• ενώ, για το Καλό, η διεργασία είναι ακριβώς η αντίθετη - ο Κύριος διαιρείται σε μικρά ποτάμια και, αντί να τα διευθύνει, τα αφήνει να διευθύνουν μόνα τους τον εαυτό τους. Μπορείτε να κάνετε ένα μικρό πείραμα στην οικογένεια σας: Ξεχάστε την σκέψη ότι πρέπει να διευθύνετε. Βάλτε μέσα στο μυαλό σας την ιδέα πως πρέπει να γίνετε υπηρέτης του θεού. Και τότε θα κατέλθετε στη θέση του Θεού. Ψάχνετε τον Θεό στον Ουρανό, αλλά δεν είναι εκεί-όταν θρηνείτε και υποφέρετε, είναι μέσα σας. Και αυτό είναι που αποκαλούμε αύξηση, πρόοδο, διότι μέσα σ' αυτή την διεργασία εργάζεται ο Κύριος. Είναι ο καλύτερος εργάτης.

Μερικοί διαμαρτύρονται: "Γιατί ο Θεός δεν βλέπει τα βάσανα μας;" Αλλά λέει: "Δεν έχω χρόνο. Είμαι τόσο απασχολημένος με τις εργασίες σας, είμαι απασχολημένος, άρα, με τις εργασίες σας που είναι πολύ πιο σημαντικές• όταν θα έχω χρόνο, θα ασχοληθώ με τις μικρές εξωτερικές παρανοήσεις σας." Τούτο δεν είναι μια αλληγορία, είναι μια πραγματικότητα. Υπάρχει ένας στίχος στην Αγία Γραφή όπου ο Κύριος λέει: "Ήμουν για το Ισραήλ σαν ένα κάρο φορτωμένο όπου οι άνθρωποι βάζουν ακατάπαυστα κάθε είδους πράγματα." Ωστόσο τα βάσανα που έχουμε εδώ, είναι βάσανα του Κυρίου. Υποφέρει και κλαίει μέσα μας. Λέμε: "Κλαίω, η ψυχή μου είναι θλιμμένη"• όταν, όμως, λέμε: "Κύριε συγχώρεσε με, σου προκάλεσα πάμπολλα βάσανα με τις ακάθαρτες σκέψεις και πράξεις μου", τότε εισερχόμαστε σ' αυτήν την πραγματική Ατραπό που θα μας σώσει από το τωρινό κακό. Και, τέλος, πρέπει ν' αφήσουμε τον Κύριο μας να ενδυναμωθεί μέσα μας. Τον έχουμε δέσει με σκοινιά και τον έχουμε σταυρώσει. Πρέπει να τον εναποθέσουμε και να τον αφήσουμε ήρεμο μέσα στον τάφο, και τότε θα αναστηθεί για να μας απολυτρώσει. Και να είστε βέβαιοι για ένα πράγμα: Αυτοί που εμποδίζουν την Ατραπό του, είναι οι άνθρωποι, όλοι εμείς• οι διάβολοι δεν εμποδίζουν την Θεία Ατραπό. Επειδή έχει εγκαταστήσει τον νόμο της Ελευθερίας, δεν μπορεί και δεν θέλει να τροποποιήσει αυτόν τον νόμο. Κι όσο δεν φτάνουμε σ' αυτήν την συνειδητοποίηση, το να υπακούουμε εκούσια, δεν θα μας σώσει. Πρέπει τα τρίσβαθα του εαυτού μας να έχουν διαποτιστεί από την συνειδητοποίηση πως είμαστε όμοιοι με αυτόν. Και τότε μονάχα τα πλούτη μας, η δύναμη μας και οι αρετές μας θα χρησιμοποιηθούν για την ανύψωση. Ποιου; - των αδελφών μας, των πλησίον μας. Ο καθένας μας οφείλει να αναζητήσει και να αγαπήσει τις ψυχές των αδελφών του μάλλον, παρά να αγαπά το σώμα τους. Και μπορώ να σας πω ότι ο Ιησούς, από την στιγμή που ήρθε εδώ, δεν εγκατέλειψε πλέον τη Γη. Είναι ζωντανός μεταξύ των ανθρώπων, εργάζεται ανάμεσα τους και οφείλει, τελικά, να αναστηθεί μέσα μας. Πρέπει να έχουμε την πίστη. Αλλά όχι την πίστη και τον φόβο που είχαν οι Ιουδαίοι: "Δεν έχουμε άλλο βασιλέα εκτός από τον Καίσαρα." Κι όταν αυτός ο Καίσαρας, λίγα χρόνια αργότερα, κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ και γκρέμισε τον ναό τους, τον απαρνήθηκαν. Και τώρα πάλι μπορεί να πει κανείς: "Ο Καίσαρας είναι ο βασιλέας μας" και οι συνέπειες θα είναι οι ίδιες.

Ας επιστρέψουμε σε αυτό που είπα: Κατ' αρχήν πρέπει να ζήσουμε μέσα σ' αυτόν τον κόσμο για να προετοιμασθούμε. Δεν μπορούμε να ζούμε στον Ουρανό, γιατί, εκεί, η θερμότητα και το φως είναι πανίσχυρα. Ακριβώς όπως κι ο κηπουρός που πήρε πεύκα από μεγάλο υψόμετρο και, προκειμένου να τα φυτέψει, πρέπει να κάνει κάποιους εμβολιασμούς για να τα εγκλιματίσει, κι ο Ουράνιος Πατέρας επίσης δεν μπορεί να μας πάρει από εδώ και να μας φυτέψει κατ' ευθείαν στον Κήπο του Παραδείσου. Ακόμα και το σχολικό μας σύστημα είναι διευθετημένο κατ' αυτόν τον τρόπο: Πρέπει κατ' αρχήν να κάνουμε προοδευτικά τις σπουδές μας στις τάξεις του δημοτικού, έπειτα στις τάξεις του γυμνασίου, μετά στο πανεπιστήμιο, για να εισέλθουμε τελικά στον κόσμο. Πρόκειται πάντοτε για μεθόδους καλλιέργειας στις οποίες πρέπει να προσαρμοσθεί αυτός που πρέπει να προχωρήσει. Ένας χριστιανός, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να είναι ηλίθιος και να λέει: "Ό,τι διατάζει ο Κύριος." Αφού καλλιεργήσετε τον αγρό σας, σπέρνετε το σιτάρι, γιατί αν δεν σπείρετε σιτάρι, τι θα σας δώσει ο Κύριος; -αγριόχορτα κι αγκάθια. Εργαστείτε στον αμπελώνα, φυτέψτε αμπέλια και θα 'χετε σταφύλια. Τέτοιο αμπέλι, τέτοιο σταφύλι - αν έχετε κακά κλήματα, οι καρποί σας θα είναι ξινοί. Ο Κύριος έδωσε στο παιδί σας μια καλή νοημοσύνη, όμως τι φυτέψατε εσείς μέσα σ' αυτή τη νοημοσύνη; Φυτέψατε μια σπορά που θα 'χει καλούς καρπούς; Θέλουμε να είμαστε ενάρετοι, δυνατοί, πλούσιοι- μπορούμε να έχουμε την Αρετή, τη Δύναμη, τον Πλούτο, και πρέπει να τα 'χουμε. Οι συνθήκες μέσα στις οποίες φυτρώνουν και μπορούν να εξελιχθούν είναι: Το Θείο σπέρμα, ο Θείος νόμος και η Θεία ισορροπία. Η ισορροπία είναι η Αρετή• ο νόμος είναι η Γνώση• οι συνθήκες είναι η Δύναμη• ο σπόρος είναι ο Πλούτος.

Θα μου θέσετε, όμως, το ερώτημα πώς θα βρούμε τον Κύριο. Αυτό είναι κάτι το πολύ εύκολο. Κάποιος ήθελε να πειράξει κάποιον άλλο που του είχε πει:

- Είμαστε μέσα στον κήπο όπου υπάρχουν πολύ καλά μήλα.

- Όμως δεν βλέπω τίποτε, απάντησε ο πρώτος κλείνοντας τα μάτια.

Ο φίλος του τον χαστούκισε, άνοιξε τα μάτια και είδε τα μήλα σαφώς.

Κατά τον ίδιο τρόπο ο Θεός μερικές φορές μας χαστουκίζει και τον βλέπουμε. Όσοι από σας έχουν τα μάτια κλειστά, πρέπει να θελήσουν να ανοίξουν τα μάτια τους. Ο σύγχρονος κόσμος παρουσιάζει επιχειρήματα λέγοντας: "Πού είναι ο Θεός; - είναι μέσα στα δέντρα, μέσα στις πέτρες, και μέσα στη γη." Ωστόσο, όταν έρθει η συμφορά, ο καθένας στρέφει τα μάτια του προς τα άνω και βλέπει ότι είναι εκεί, οπότε και αναφωνεί: "Κύριε!" Ιδού, αυτός είναι ο λόγος των συμφορών, είναι το χαστούκι που μας δίνει ο Κύριος λέγοντας μας: "Σας δημιούργησα για να κοιτάτε, κι όχι για να παραμένετε με τα μάτια κλειστά." Τότε, για να ανυψωθούμε, πρέπει να έχουμε την ψυχική κατάσταση των παιδιών - να ψάχνουμε και να είμαστε αφυπνισμένοι προκειμένου να έχουμε καλή πρόσληψη.

Τώρα θα σας πω και κάτι άλλο: Ποιά είναι η μέθοδος μας σύμφωνα με την οποία πρέπει να εργασθούμε; Στο εξής, πρέπει να είμαστε συνδεδεμένοι με την νοημοσύνη μας και την καρδιά μας με όλους τους ανθρώπους πάνω στη Γη, γιατί η σωτηρία έγκειται στις κοινές προσευχές μας. "Η ένωση φέρνει τη δύναμη." Κι όταν οι συνειδήσεις και οι καρδιές των ανθρώπων συνδεθούν, τότε θα επέλθει η Θεία Βασιλεία επί της Γης. Δεν πρέπει να ψάχνουμε τα ελαττώματα κάποιου φίλου τον οποίον αγαπάμε πραγματικά• όπως κι εμείς, μπορεί να έχει ελαττώματα. Τα ελαττώματα είναι το ένδυμα που φοράμε από πάνω. Όμως η ανθρώπινη ψυχή είναι αγνή, δεν μπορεί να διαφθαρεί, δεν μπορεί να καταστραφεί, η Θεία ψυχή μας δεν θα μπορούσε να υποβαθμισθεί καθόλου- μπορούμε να την λερώσουμε απ' έξω, αλλά όχι στο εσωτερικό της, γιατί εκεί κατοικεί ο Θεός. Και είναι αδιανόητο να καταστρέψουμε κάτι που προστατεύεται από τον Θεό.

Μπορούμε να υποταχθούμε στον κόσμο με τον τρόπο με τον οποίον ο Ιησούς απάντησε στον Πιλάτο που του είχε πει: "Έχω την ισχύ να σε σταυρώσω", - "Υπακούω σ' αυτόν που σου έδωσε αυτή την ισχύ, αλλά η ψυχή μου είναι ελεύθερη." Οφείλουμε να υποταχθούμε στα παροδικά βάσανα. Δεν μπορούμε να τα καταλάβουμε, αλλά, πεθαίνοντας και έπειτα αναστηνόμενοι, θα καταλάβουμε το αίτιο τους. Ως τώρα, όλοι βασανίζονταν από τις ανησυχίες και από τους φόβους στη Ζωή. Και αυτό δεν είναι Ζωή. Η Ζωή υπάρχει όταν ο άνθρωπος είναι γεμάτος με ευγενή συναισθήματα. Μακάριος είναι αυτός που χαίρεται γιατί έκανε ένα καλό δίχως να έχει συμφέρον. Κάποιος σας προσέβαλε- Δεν τον χαιρετάτε βγάζοντας το καπέλο σας, ούτε του δίνετε το χέρι. Μπορεί ίσως και να του δώσετε το χέρι, αλλά αυτό δεν είναι χαιρετισμός• μπορεί ακόμα και να τον χαιρετίσετε βγάζοντας το καπέλο σας, δίχως να έχετε τον παραμικρό σεβασμό γι' αυτόν. Και, συνήθως, χαιρετάμε βγάζοντας το καπέλο μπροστά σε κάποιον που είναι ανώτερος, σα να θέλουμε να του πούμε μ' αυτή την κίνηση: "Μπορείς να με κάνεις να προχωρήσω;"

Στη θάλασσα, υπάρχει ένα σκανδαλιάρικο, διαβολικό ψάρι, που χαιρετάει κάθε ον που εμφανίζεται μπροστά του. Κι ο άνθρωπος, επίσης, παίρνει κάποιον απ' το χέρι. Γιατί; - αυτά τα σκανδαλιάρικα, διαβολικά δάχτυλα του ανθρώπινου χεριού μιλάνε πολύ. Το μικρό δάχτυλο λέει, για παράδειγμα: "Μπορείς να μου δώσεις χρήματα; Πρέπει να κάνω το εμπόριο μου. Είχα ζημίες, με λήστεψαν, μπορείς να με βοηθήσεις;" Ο παράμεσος λέει: "Ποθώ τη δόξα και τις γνώσεις ενός ζωγράφου." Το μεγάλο δάχτυλο λέει: "Διεκδικώ δικαιώματα και προνόμια." Ο δείκτης λέει: "Μου χρειάζεται σεβασμός κι εκτίμηση." Και ο αντίχειρας λέει: "Θέλω μια δύναμη και μια ικανότητα."

Κι έπειτα, ο άνθρωπος τον οποίο χαιρέτισε, αν μπορεί κι αν το θέλει, θα του δώσει. Οι δυο ενώνονται, λίγο αργότερα θα έρθει κι ένας τρίτος και, μέσα στην κοινωνία, φτιάχνουν τρόπον τινά μια κλίκα, αλλά δεν βρίσκουν ούτε κι έτσι αυτό που ψάχνουν. Και τελικά έρχεται ο Ιησούς και λέει: "Αυτό που ψάχνετε - τον πλούτο, την Δύναμη, τις Γνώσεις, την Καλοσύνη, μπορώ να σας τα δώσω. Δεν υπάρχει ούτε ένας ανάμεσα σας που να έχει εγκαταλείψει τον πατέρα και την μητέρα του για χάρη μου, και να μην αποκτήσει στο εκατονταπλάσιο την μελλοντική Ζωή." Ιδού ο Άνθρωπος που μπορεί να μας χαιρετίσει με το χέρι του, που μπορεί να μας δώσει τον πλούτο, την Δύναμη, τις Γνώσεις και την Καλοσύνη. Όμως οι άνθρωποι λένε: "Σταυρώστε τον!" και σ' αυτό ο Πιλάτος παρατήρησε: "Και θα τον χάσετε." Και στις μέρες μας, ο Ιησούς κάθεται επίσης μπροστά σας, κι εγώ σας λέω: "Αυτός είναι ο Άνθρωπος που ψάχνετε. Είναι ο μοναδικός Άνθρωπος που μπορεί να εισάγει την γαλήνη στις καρδιές σας, που μπορεί να σας δώσει μια νόηση, μια υγεία, μια συνθήκη εντός της κοινωνίας, που μπορεί να σας ανυψώσει, να σας δείξει την Ατραπό και να φωτίσει το Πνεύμα σας." Όμως, εσείς, καθηλωμένοι μέσα στην αμφιβολία σας, μου λέτε: "Δείξτε τον μας για να τον δούμε."

Ας σας το εξηγήσω με μια σύγκριση. Μια μέρα, εμφανίζεται από μακριά ένας άνθρωπος που κρατάει ένα μικρό κερί-σας λέω: "Ιδού ο άνθρωπος που σας φέρνει το φως." Και βλέπετε το κερί, αλλά δεν μπορείτε να δείτε τον άνθρωπο. Πότε θα τον δείτε, λοιπόν; Μετά την ανατολή του Ήλιου. Αναζητείστε ολομόναχοι αυτό το φως που φέρει ο Άνθρωπος, θα σας βοηθήσει να βρείτε την Ατραπό που πρέπει να ακολουθήσετε. Κατ' αυτόν τον τρόπο είναι που πρέπει να συλλάβετε το πρόβλημα.

Θα σας δώσω μια άλλη σύγκριση, κάπως σαφέστερη. Ας υποθέσουμε ότι σας κάνω να εισέλθετε σε μια πλούσια αλλά σκοτεινή αίθουσα υποδοχής και σας λέω:

- Είναι μια αίθουσα όπου υπάρχουν εκπληκτικά στολίδια και τεράστια πλούτη• σε τούτη εδώ τη γωνία υπάρχει αυτό κι εκείνο, στην άλλη γωνία αυτό και τ' άλλο.

- Ναι, είναι δυνατόν, αλλά ποιος το ξέρει, δεν βλέπω τίποτε - θα μου απαντήσετε.

Αν φέρω ένα μικρό κερί, τότε ό,τι υπάρχει γύρω από τα πλησιέστερα αντικείμενα, καθίσταται ορατό- αυξάνοντας τον αριθμό των κεριών στην αίθουσα, την φωτίζω περισσότερο- κι αν ανάψω την ηλεκτρική λάμπα, βλέπουμε σαφώς τα αντικείμενα, τέλος δε, με το φως του ήλιου μπορούμε να δούμε απολύτως τα πάντα. Ο κόσμος μοιάζει μ' αυτήν την αίθουσα κι ο καθένας από μας πρέπει να είναι ένας φορέας του φωτός και να φέρει το κερί του. Κι αν εισέλθουμε όλοι με τα κεριά μας, κι αν τα βάλουμε το ένα δίπλα στο άλλο για να αυξήσουμε το φως, θα δούμε πολλά πράγματα. Οι εγκέφαλοι μας είναι κεριά. Δεν μ' αρέσουν οι άνθρωποι που τα κεριά τους είναι σβηστά, δεν μ' αρέσουν κι αυτοί που κρατούν τα κεριά τους αναμμένα σαν να ήταν Μεγάλη Παρασκευή. Ο καθένας από μας πρέπει να είναι σαν ένα αναμμένο κερί. Ένα κερί αναμμένο είναι ένας άνθρωπος πιστός, αξιαγάπητος και καλός. Είναι μεγάλο σφάλμα να είμαστε σβηστό κερί. Ρωτάτε τι να κάνετε. -Πρέπει να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλον, να στέλνετε καλές σκέψεις στους φίλους σας, να προσεύχεστε γι' αυτούς, να ζητάτε να είναι ευλογημένοι, κι ο Κύριος, καθώς τους ευλογεί, θα ευλογήσει κι εσάς επίσης. Και γιατί, άρα, να προσεύχεστε;

Το καλοκαίρι του 1899, στην περιοχή του Νόβι Παζάρ, έπεσε μεγάλη ξηρασία. Οι Τούρκοι, που ζούσαν σε 39 χωριά της περιοχής, συγκεντρώθηκαν και προσευχήθηκαν για βροχή, και τελικά έβρεξε. Οι Βούλγαροι μονολογούσαν: "Αφού ο Θεός τους έστειλε βροχή, θα στείλει και σε μας." Όμως στα χωριά τους δεν έβρεξε, και τα ζώα τους αδυνάτισαν λόγο της πείνας. Όταν οι άνθρωποι προσεύχονται, προσευχήσου κι εσύ επίσης-πρέπει κι εσύ να δηλώνεις το αίτημα σου. Ο Κύριος δεν θα έχει ιδιαίτερη στήλη για σένα, αν δεν προσευχηθείς. Η προσευχή έχει μια τέλεια ισχύς και οι σύγχρονοι άνθρωποι οφείλουν να είναι άνθρωποι της προσευχής. Δια της προσευχής είναι που θα προετοιμάσουμε την νόηση μας και την καρδιά μας. Και να μην προσεύχεσαι χάριν του εαυτού σου- αν προσεύχεσαι για τον εαυτό σου, τούτο είναι εγωισμός.

Δεν θέλω να ασχοληθώ με την νοημοσύνη των ανθρώπων, η επιθυμία μου είναι να ασχοληθώ με τις καρδιές τους, γιατί όλο το κακό κρύβεται στο βάθος των καρδιών. Ακόμα και ο Κύριος λέει: "Παιδί μου, δώσε την καρδιά σου." Πρέπει ν' αρχίσουμε τώρα έναν εξαγνισμό σαν κι αυτόν που κάνουμε το Πάσχα -σαν έναν καθαρισμό, να ανοίξουμε τα παράθυρα και να πλύνουμε το πάτωμα. Όλοι θρηνούμε κάτω από ένα βάρος, παντού υπάρχει μια γενική έλλειψη αρμονίας, η γυναίκα και ο άντρας δεν μπορούν να συνεννοηθούν - μοιράζονται το σπίτι, μοιράζονται τα χρήματα, η γυναίκα δεν είναι ικανοποιημένη με το τι κάνει ο άντρας της τα χρήματα. Δεν έχει σημασία το ποιος θα χειριστεί τα χρήματα - ο άντρας ή η γυναίκα. Συμφωνείστε λοιπόν το ποιος θα χειριστεί τα χρήματα - ο άντρας ή η γυναίκα. Συμφωνείστε, λοιπόν, ποιος θα είναι ο ταμίας. Τσακώνονται για το ποιος θα έχει την πρώτη θέση στο σπίτι, ποιος πρέπει να τραγουδήσει - η κότα ή ο κόκορας. Όμως τι σόι κότες και τι σόι κόκοροι; Τούτο δεν έχει καμία σημασία στη Ζωή. Το είπα, κάτι άλλο είναι σημαντικό.

Ο Ιησούς ήρθε για να εργασθεί- κι όταν το Φως έρχεται, έρχεται σιγά σιγά, σιωπηρά, αθόρυβα. Δεν θα 'ρθει σαν κεραυνός, όπως τον περιμένουν ορισμένοι. Τούτο μπορεί να συμβεί, αλλά δεν θα είναι εκεί ο Ιησούς. Όταν ο προφήτης Ηλίας πήγε στην έρημο για να επιδοθεί στη νηστεία και στην προσευχή, εμφανίστηκαν μια θύελλα και μια φωτιά, ο Ηλίας έκλεισε τα μάτια, ο Θεός δεν ήταν μέσα στη θύελλα, ούτε μέσα στη φωτιά, αλλά ήταν μέσα στη χαμηλή φωνή που μιλούσε. Ο Κύριος δεν είναι μέσα στα βάσανα σας, μέσα στη δύναμη σας, μέσα στις γνώσεις σας. Πού είναι; - Μέσα στην Αγάπη. Αν αγαπάτε, θα είναι μέσα σας. Αν δεν αγαπάτε, θα είναι απών. Και πρέπει να αγαπάτε, αυτός είναι ο νόμος. Δεν αγαπάμε και περιμένουμε να μας αγαπήσουν οι άλλοι. Τούτο σημαίνει πως είμαστε καθιστοί μπροστά σε μια σόμπα και περιμένουμε κάποιον άλλον να μας φέρει ξύλα για να ζεσταθούμε. Εμείς οι ίδιοι, εμείς οφείλουμε να έχουμε αυτό το καύσιμο, που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν και οι άλλοι επίσης. Όλοι εμείς που ακολουθούμε τον Ιησού, ο οποίος μας έδωσε επαρκώς δυνάμεις, πρέπει, επιτέλους να του επιτρέψουμε να εισέλθει εντός μας.

Τώρα, σας αφήνω αυτόν τον Άνθρωπο. Θα τον αποδεχθείτε ή θα τον σταυρώσετε, θα τον αφήσετε να εισέλθει ή θα του πείτε: "Δεν τον θέλουμε" - αυτό είναι το πρόβλημα που πρέπει να λύσετε. Εάν πείτε: "Αφήστε τον να έρθει, είναι ο Κύριος μας", θα έχετε επιλύσει το πρόβλημα και τότε θα έρθει η ευλογία. Και τότε θα πραγματωθούν τα λόγια της Αγίας Γραφής: "Εγώ και ο Πατέρας μου θα έρθουμε για να κατοικήσουμε εντός σας." Τότε το Φως θα είναι μέσα μας, και όλοι εμείς θα επανασυμφιλιωθούμε.